Bài thuốc A giao kê tử hoàng – Xuất xứ Thông tục Thương hàn luận – Tác dụng Nhuận Can, tức phong, tư âm
Mục Lục
1. Thành phần bài thuốc – Tác dụng chủ trị
| A giao 8-12g | Sinh bạch thược 12g |
| Lạc thạch đằng 12g | Thạch quyết minh 16-20g |
| Câu đằng 6-8g | Đại sinh địa 12-16g |
| Phục thần 12-16g | Sinh mẫu lệ 12-16g |
| Chích thảo 3-4g | Kê tử hoàng 2 quả |
Cách dùng: Sắc, bỏ bã, cho A giao và Kê tử hoàng vào trộn đều, uống nóng.
Tác dụng: Nhuận Can, tức phong, tư âm.
Chủ trị: Trị chứng sốt lâu ngày, chân âm bị tổn thương gây nên huyết hư sinh phong, chân tay run giật, gân cơ co cứng hoặc váng đầu, chóng mặt, chất lưỡi đỏ sẫm, rêu lưỡi ít, mạch Tế Sác.
2. Phân tích bài thuốc – Trích dẫn y văn
Phân tích bài thuốc
Trong bài dùng A giao, Lòng đỏ trứng gà làm quân, lấy vị thuốc là huyết nhục hữu hình để tư huyết dịch, tức phong dương; Thược, Thảo, Phục thần làm thần, chua ngọt hoá ầm, nhu nhuận can, tức phong; Quyết minh, Mẫu lệ làm tá, lấy vị mặn ghim xuống để trấn nhiệt phù dương; gân co thì lạc mạch cũng không duỗi thẳng, cho nên dùng Câu đằng, Lạc thạch đằng là sứ, lấy ý thông hành lạc mạch, gân mạch. Hợp lại thành bài dưỡng huyết tư âm, nhu nhuận can, tức phong.
Trích dẫn y văn
Chứng của bài này là tà nhiệt lưu trệ lâu ngày, nhiệt làm thương tổn huyết dịch, huyết hư sinh phong. Huyết không đủ nuôi gân thì gân co rút, co duỗi khó khăn, cho nên tay chân máy động. Đầu choáng, mắt mờ là thuỷ không hàm mộc, can dương bốc lên mà gây nên, cho nên trong bải lấy dưỡng huyết tức phong làm chủ, tiềm dương thông lạc làm phụ. Thời kỳ cuối của bệnh ôn nhiệt thường thấy có chứng này. Bài này với bài ‘Linh giác câu đằng thang’ cũng là bài thuốc tức phong, nhưng giữa hai bài đều có phân biệt: chứng của ‘Linh giác câu đằng’ thuộc phong hỏa bốc mạnh, nhiệt cực sinh phong, chứng thuộc nhiệt thuộc thực, cho nôn nặng về lương can tức phong; chứng của bài này là chân âm kiệt ở trong, huyết hư sinh phong, bệnh thuộc hư mà cổ nhiệt, cho nên nặng vể dưỡng huyết tức phong. Trong đó hư thực chủ yếu và thứ yếu cẩn phân biệt rõ (Thượng Hải phương tễ học).
3. Bài thuốc A giao kê tử hoàn
| A giao 16g | Thạch quyết minh 12g |
| Từ thạch 16g | Bạch thược 12g |
| Kê từ hoàng (lòng đỏ trứng gà) 1 quả |
a) Cách dùng: tán bột làm thành viên, uống 2 lần/ngày, 8g – 12g/lần.
b) Tác dụng: trấn kinh an thần.
c) Ứng dụng lâm sàng: trẻ em sốt co giật động kinh.
L/y Hoàng Duy Tân
Xem thêm: