Bí quyết dưỡng sinh của người Trung Hoa là gì?

Văn hóa Trung Hoa có rất nhiều cách dưỡng sinh. Trong đó có bí quyết  nào không? Bí quyết dưỡng sinh của người xưa là gì?

Sách “Thọ thân dưỡng lão tân thư quyển 4, ” của (Trâu Huyễn thời Nguyên) nói: “Con đường an lạc, chỉ có những người giỏi điều dưỡng mới đắc được .” Ở Trung Quốc chỗ nào cũng có phương pháp dưỡng sinh, câu nói về dưỡng sinh cúi xuống là có thể nhặt được. Từ danh nhân đến dân thường đều coi trọng. Mọi người nghĩ gì về việc dưỡng sinh? Hãy cùng xem những câu nói kinh nghiệm hữu ích.

Từ xưa đến nay, văn hóa Trung Hoa truyền thống rất coi trọng việc dưỡng sinh. Trong tác phẩm y học cổ truyền sớm nhất hiện còn tồn tại là “Hoàng Đế nội kinh” có nói “Chính khí tồn nội, tà bất khả can” { ý nói trong cơ thể tồn tại chính khí, ngoại tà không thể xâm phạm}, “Lão tử” nói rằng “Họa mạc đại vu bất tri túc; cữu mạc đại vu dục đắc” {ý nói không có cái họa nào lớn bằng không biết đủ, không có cái hại nào lớn bằng ham muốn”, đều là những câu răn mình được nói trong đạo dưỡng sinh hàng ngàn năm. Bài viết nhỏ này xin giới thiệu một số câu nói nổi tiếng liên quan tới dưỡng sinh, những câu danh ngôn và kinh nghiệm về dưỡng sinh, cũng là một số lời răn minh về dưỡng sinh. Bất kể là người trẻ hay người cao tuổi khi xem, đều sẽ có tác dụng của riêng chúng, áp dụng chúng vào thực tế, cũng sẽ có ích lợi tương đối.

1. “Thất dưỡng” Phương pháp dưỡng sinh dưỡng khí bảo vệ nguyên khí

“Thất dưỡng” trong dưỡng sinh của Thái Ất Chân Nhân có nói: “Một là bớt lời nói, dưỡng nội khí; hai là giới sắc dục, dưỡng tinh khí; ba là nhẹ mùi vị ( ít muối, đường, dầu.” ), dưỡng huyết khí; bốn là nuốt tân dịch, dưỡng tạng khí; Năm là không giận dữ, dưỡng can khí; Sáu là ăn uống tốt ( dinh dưỡng nhiều), dưỡng vị khí; Bảy là bớt suy nghĩ, dưỡng tâm khí. “

2. Tại sao văn hóa Trung Hoa lại coi trọng “ dưỡng khí ”?

Bởi vì “Nhân do khí sinh, khí do thần trụ, dưỡng khí toàn thần, khả đắc chân đạo. Phàm tại vạn hình chi trung, sở bảo giả mạc tiên vu nguyên khí”  {ý nói người là do khí sinh ra, khí là nơi thần trú ngụ, dưỡng khí để thần toàn vẹn, có thể đắc chân Đạo, phàm ở trong vạn hình, chỗ người giữ gìn không gì đầu tiên là nguyên khí }.Có thể thấy, Gốc rễ của dưỡng sinh nằm ở cường tráng, bảo vệ nguyên khí của sinh mệnh. Đạo nhiếp sinh (chăm giữ sức khỏe), phương pháp giữ gìn, chú trọng thực tế hàng ngày, an không quên nguy.

Văn hóa Trung Quốc có rất nhiều cách dưỡng sinh. Trong đó có bí quyết nào không? Trong hình là một loại cây sống lâu năm họ Bạch quả. (Pixabay)

3. Không quá độ,  không chịu bệnh không chịu họa

Ông Khanh Tiết (Thiệu Ung), trong Ngũ Tử (5 người đóng một vai trò quan trọng trong sự phát triển của tư tưởng triết học ở thời Bắc Tống) của triều đại Bắc Tống, ngâm thơ rằng:

Ông nhấn dưỡng sinh tốt nằm ở việc tiết chế dục vọng hàng ngày giữ gìn nơi trú ngụ của chân nguyên khí trong sinh mệnh, chống lại sự xâm nhập can nhiễu của tà khí từ ngoài tới, thì dùng thuốc tốt không bằng dưỡng sinh tốt. Những lời nói rất đáng để mọi  người lưu tâm, bởi vì thuốc, thông thường là vì cơ thể dẫn đến thiếu chân khí, mà ngược lại nhiều vị thuốc công phạt làm hại thân tâm và khí, vì vậy có thể bảo dưỡng nguyên khí là tốt nhất, hơn nữa từ phương diện tinh thần tâm lý mà hành động, thông thường so với phương diện hấp thụ vật chất càng trọng yếu hơn.

Trong sự vận chuyển của âm dương, bốn mùa xuân hạ thu đông. Bệnh tình của con người gây ra bởi dùng quá nhiều. Thân và tâm con người có điểm cân bằng, có giới hạn chịu đựng,  trong khi không thích hợp mà dùng lực mạnh, dùng rồi chính là quá độ, nguyên khí tiêu hao hết, bệnh cũng vì vậy mà sinh, cho nên tất cả mọi việc đều không nên “quá độ”. 

4. Không động tâm, tâm động thì thần mệt

Theo “Cổ kim y thống đại toàn ‧ quyển 86” có ghi chép, có một ông lão khỏe mạnh tên là Đường Thân Tuấn, khi còn trẻ ông đã đọc “Thiên tự văn”, thông hiểu nhất chính là 4 chữ “tâm động thần bì”. Vì vậy, ông đã thay đổi để thực hành, suốt cuộc đời của mình gặp việc lớn nhỏ gì đều chưa hề động tâm, vì vậy ông già mà không suy, ở tuổi 85, trạng thái thể chất và tinh thần của ông vô cùng yên bình và tĩnh lặng.

Ngoài ra, một người là Quách Khang Bá may mắn từng gặp một vị thần, đã dạy ông một thuật để bảo vệ bản thân. Vị thần đó đã truyền cho ông ta 4 câu kệ, nhấn mạnh trọng điểm của dưỡng sinh là “tâm bất động”

Bốn câu kệ như sau:

Quách Khang Bá giống như nhặt được của quý, làm theo tinh thần của bài kệ, thực hiện nó một cách thiết thực trong cuộc sống hàng ngày của mình, gặp việc không động tâm, không chấp trước vào được mất. Kết quả khỏe mạnh gấp bội bình thường, sống đến mấy trăm tuổi.

Cây sống lâu bạch quả là loài lưu lại thời tiền sử. (Pixabay)

5. “Tứ hưu” và “Tứ ấn” già trẻ phú bần một đời được lợi

Vào thời nhà Tống, có một thái y tên là Tôn Quân Phưởng, tự Cảnh Sơ, cấp thuốc cho người sĩ đại phu, mà không nhận lễ tạ,  tự xưng là “Tứ Hưu Cư Sĩ”. Hoàng Sơn Cốc (Hoàng Đình Kiên) hỏi ông, như thế nào là ” Tứ hưu” 

Tứ Hưu Cư Sĩ cười mà kể cho ông ta nghe về bí mật của “Tứ Hưu”:

Hóa ra “tứ hưu” là đạo dưỡng sinh hàng ngày của ông. Con đường này cũng nằm trong “vô cầu”. “tứ hưu” cũng có thể nói là giới dục. Ăn mà không coi trọng đến mùi vị, cơm canh đạm bạc, ăn no là được; Mặc không coi trọng đến quần áo đẹp, có thể che lạnh giữ ấm là được; Cuộc sống giản dị và bình ổn không khó khăn là được; Cả đời không tham không tranh, không tật đố, có những gì vốn có trong cuộc đời bản thân là được

Sau khi Sơn Cốc biết được liền nói: “Đây là phương pháp để an lạc”, “một ngôi nhà không thể thay thế cho những ai ít ham muốn, một quốc gia cực lạc cho những ai biết đủ.” Bởi vì ít ham muốn sẽ không ai có thể mua được trái tim của họ, bởi vì biết đủ, cho nên không có cảm giác thiếu thốn không đủ. Mọi lúc, mọi nơi, đều là rất thoải mái, người {như thế} chính là đang ở trong trạng thái cực lạc.

Sơn Cố đề xuất phép dưỡng sinh “Tứ Ấn(Nhẫn (nhẫn nại, nhận nhịn); Mặc (im lặng); Bình (bình thản, công bình); Trực (ngay thẳng, chính trực))”, còn tặng “Tứ Hưu Cư Sĩ” :

Tứ ấn ở ngoài cái tự túc của Hưu Dục, càng tăng thêm sự kiên nhẫn, tu khẩu và chân thành, trình độ loại bỏ chấp trước (Sự ràng buộc). Đây là Tứ hưu Tứ ấn, để giả trẻ phú bần, đều hưởng lợi như nhau.

Tân Khí Tật, một nhà thơ yêu nước thời Nam Tống, đã từng lấy “tam bình nhị mãn” vào câu thơ: “Bách niên vũ đả phong xuy khước, vạn sự tam bình nhị mãn hưu.” (《Giá Cô Thiên –  đăng nhất khâu nhất hác ngẫu thành 》) mặc cho cuộc đời trăm năm, một tâm thấy đủ, đều có thể biến mưa gió lay động hóa thành những mây nhẹ gió thanh, thoát khỏi được sự liên đới bởi hết thảy mọi hỗn loạn của so đo tính toán, quên đi được mất, thật là cảnh giới tốt đẹp nhất của đời người.

6. Khi về già “giới ở đắc”

Nói lời tạm biệt với tuổi trẻ, khi tuổi tác không đợi ai cả, kết hợp những phương pháp dưỡng sinh, hiệu quả càng lớn hơn.

Khổng Tử nói: “Cập kỳ lão dã, huyết khí kí suy, giới chi tại đắc.” {ý nói khi về già khí huyết suy nhược, giới cấm ở chỗ muốn có”.

Bởi vì người có ngựa liền nghĩ có xe, có xe rồi lại thêm muốn xe có lộng. Khi cầu không được, nghĩ mọi cách có được, khi vữa có được, lại lo lắng sợ mất nó. Cái tâm suy tính hơn thiệt, khiến người ta trong khi đang ngủ mà tỉnh dậy đều hồi hộp bất an.

7. Lời kết

Những quan điểm dưỡng sinh này, đều chiếu vào sâu trong lòng người, chiếu đến bí quyết “tu tâm”. Cổ nhân Bàng cư sĩ trong một bài thơ đã nói: “

Vinh hoa phú quý thăng trầm không không có định kỳ, đều là cỏ vô thường; thân thương tình ái sớm tối đều không thể đoán trước, chỉ là hoa vô thường. Không như dưỡng sinh tốt, tích âm đức dưỡng dài tuổi thọ, tạo phúc cho bản thân cũng có thể che chở cho con cháu gia đình.

Xem xong bạn nghĩ thế nào? 

Ghi chú của biên tập : Phần “Tạm Dịch” không đủ sát nghĩa, khuyến nghị nên đọc bản Tiếng Hàn hoặc Hán Việt

Tác giả: Dung Nãi Gia

Văn bản gốc: 中华养生之道的窍门是什么？

Xem thêm:

• Bài tập sức khỏe yêu thích của ngũ tạng
• 3 loại giấc ngủ gây hại cho cơ thể