Vị thuốc Hồ tuy – Hồ tuy là toàn cây và hạt của cây mùi Coriandrum sativum L, thuộc họ hoa tán Umbellifera. Tên khác là rau mùi, ngổ thơm, nguyên tuy, hương thái.
Mục Lục
1. Tính vị quy kinh, tác dụng
- Tác dụng dược lý
Quả mùi là một vị thuốc được dùng trong đông y và tây y. Tây y dùng quả mùi làm thuốc trung tiện, làm dễ tiêu, kích thích và giúp tiêu hóa. Công nghiệp nước hoa, hương liệu cho chè và rượu mùi dùng nhiều hơn nữa. Tính chất quả mùi theo tài liệu cổ: Vị cay, tính ôn, có tác dụng phát tán, thúc đậu sởi cho mọc, trừ tà khí, khu phong, long đờm, dùng làm thuốc mạnh dạ dày, tiêu cơm, thông khí ở bụng dưới, lợi đại tiểu thường, sởi, đau không mọc. Phàm chứng cước khí, kim sang, sâu răng hôi mồm chớ ăn.
Hiện nay quả mùi được dùng thúc đậu sởi mọc: Tán quả mùi, hòa vào rượu mà phun thì đầu sởi mọc ngay. Ngoài ra còn dùng làm thuốc giúp sự tiêu hóa, chữa ho, ít sữa. Mỗi ngày dùng 4-10g quả mùi, hoặc 10-20g lá hoặc cây tươi dưới dạng thuốc sắc hoặc ngâm rượu.
- Tính vị: cay ấm . Qui kinh phế-vị.
- Tác dụng: phát biểu thấu chẩn, khai vị tiêu thực.
2. Ứng dụng lâm sàng vị thuốc Hồ tuy
Điều trị các chứng ban chẩn không mọc được có thể sắc lấy nước để lau rửa bên ngoài hoặc dùng phối hợp với các thuốc giải biểu khác. Ngoài ra rau mùi có tác dụng khai vị tiêu thực, kích thích ăn uống.
Đơn thuốc có quả mùi trong nhân dân Đậu sởi không mọc:
Đậu sởi không mọc:
Quả mùi 80g tán nhỏ, rượu 100ml, nước 10ml. Đun sôi, đậy kín tránh bay hơi. Lọc bỏ bã. Phun từ đầu đến chân, trừ mặt Đậu sẽ mọc ngay (kinh nghiệm dân gian).
Đẻ xong cạn sữa: Quả mùi 6g, nước 100ml. Đun sôi trong 15 phút, chia hai lần uống trong ngày.
Mặt có những nốt đen: Quà mùi sắc nước rửa luôn, nốt đen sẽ mất dån.
Lòi dom: Quả mùi đốt hun lấy khói húng vào nơi dom lòi.
3. Liều dùng bào chế và kiêng kỵ
- Liều dùng: 3 – 6g . Dùng ngoài tùy theo lượng thích hợp.
- Chú ý:
Cấm dùng cho các trường hợp ban sẩn do nhiễm trùng nhiễm độc.
Không dùng thuốc lúc sởi đã mọc đều, thời kỳ toàn phát và hồi phục của bệnh sởi.
Không dùng đối với bệnh nhiễm mồ hôi ra nhiều, cơ thể suy nhược, bệnh nhân có lóet dạ dày không dùng uống trong.
- Thu hái ,bào chế: Thường dùng tươi quanh năm.
Nguồn: Tổng hợp
Xem thêm: