Vị trí huyệt Thiếu Thương – Trương-Chí-Thông, khi chú giải ‘Linh Khu’, đã giải thích rằng: ‘Kinh Thủ Thái Âm chủ về khí bất cập cua Kim Khí mùa Thu, vì vậy gọi huyệt này là Thiếu Thương (P.11). “Thiếu” là nhỏ nhoi, non nớt, nguyên sơ. “thương” trong ngũ cung là âm của hành kim.
Mục Lục
1. Đại Cương
Tên Huyệt:
Trương-Chí-Thông, khi chú giải ‘Linh Khu’, đã giải thích rằng: ‘Kinh Thủ Thái Âm chủ về khí bất cập cua Kim Khí mùa Thu, vì vậy gọi huyệt này là Thiếu Thương (P.11). “Thiếu” là nhỏ nhoi, non nớt, nguyên sơ. “thương” trong ngũ cung là âm của hành kim.
Tên Khác: Quỷ Tín (Thiên).
Xuất Xứ: Thiên ‘Bản Du’ (L.Khu 2).
Đặc Tính:
+ Huyệt thứ 11 của kinh Phế.
+ Huyệt Tỉnh của kinh Phế, thuộc hành Mộc.
+ 1 trong ‘Thập Tam Quy? Huyệt’ với tên gọi là Quy? Tín.
+ Là huyệt cổ điển trị tai ù do Tông khí hư (thiên ‘Khẩu Vấn’ – L.Khu 28).
+ Huyệt quan trọng để phát hãn.
2. Vị trí huyệt Thiếu Thương
Xưa: Bờ ngoài ngón tay cái, cách gốc móng tay bằng lá hẹ.
Nay: Tại bờ ngoài ngón tay cái, cách góc móng tay 0, 1 thốn về phía tay quay. Hoặc huyệt nằm ở nơi gặp nhau tiếp giáp da gan – mu tay và đường ngang qua góc chân móng ngón tay cái.
Vị trí huyệt Thiếu Thương
3. Cách lấy huyệt Thiếu Thương
Để bàn tay mằn úp, tìm giao điểm của đường tiếp giáp da gan – mu tay và đường ngang qua góc chân móng ngón tay cái.
Giải Phẫu:
Dưới da là xương, huyệt ở dưới chỗ bám của gân cơ duỗi dài ngón tay cái. Thần kinh vận động cơ là nhánh của dây thần kinh quay.
Da vùng huyệt chi phối bởi tiết đoạn thần kinh C6.
4. Tác dụng chủ trị và phối hợp huyệt
Tác Dụng:
Sơ tiết hỏa xung nghịch của 12 kinh khí, thanh Phế nghịch, thông kinh khí, thông lợi vùng họng.
Chủ Trị: Trị sốt, amydale viêm, trúng gió, hôn mê, động kinh, khó thở.
Phối Huyệt:
- Phối Lao Cung (Tb.8) trị nôn ra máu (Thiên Kim Phương).
- Phối Đại Lăng (Tb.7) trị ho, suyễn (Thiên Kim Phương).
- Phối Hợp Cốc (Đtr.4) + Thiên Đột (Nh.22) trị họng sưng đau (Châm Cứu Đại Thành).
- Phối Quan Xung (Ttu.1) + Thiếu Trạch (Ttr.1) + Thiếu Xung (Tm.9) + Thương Dương (Đtr.1) + Trung Xung (Tb.9) trị trúng phong hôn mê, đờm dãi khò khè (Châm Cứu Đại Thành).
- Phối Thiên Đột (Nh.22) trị ho (Châm Cứu Đại Thành).
- Phối Ẩn Bạch (Ty.1) + Dũng Tuyền (Th.1) + Phong Long (Vi.40) + Quan Xung (Ttu.1) + Thiếu Xung (Tm.9) trị họng đau (Y Học Cương Mục).
- Phối Nhân Trung (Đc.26) + Thuỷ Tuyền (Th.5) trị trẻ nhỏ bị kinh phong (Y Học Nhập Môn).
- Phối Giác Tôn (Ttu.20) + Hợp Cốc (Đtr.4) + Kim Tân + Ngọc Dịch trị amygdale viêm (Trung Quốc Châm Cứu Học).
- Phối Thương Dương (Đtr.1) trị ho gà (Châm Cứu Học Thượng Hải).(+ Đại Chùy)
- Phối Khúc Trạch trị huyết hư miệng khát.
- Phối Thiếu Thương(chích), Hợp Cốc vị viêm điên bào thể cấp tính.
Châm Cứu: Châm thẳng 0, 1 – 0, 2 thốn hoặc châm xiên ho ặc dùng kim tam lăng châm nặn ra máu.
Ghi Chú:
Đàn bà có thai cần cẩn thận khi cứu.
Trị mắt đỏ, họng đau nên châm nặn ra máu.
(Trị chứng tâm thần phân liệt nên ôn cứu hơn châm.
5. Tham Khảo
(Thiên ‘Nhiệt Bệnh’ ghi: “Nhiệt bệnh trong 7 ngày, 8 ngày, mạch Mạch khẩu đóng, suyễn và hơi thở ngắn, nên châm ngay, tức thì mồ hôi sẽ tự ra, châm cạn huyệt nằm ở trong khoảng ngón tay cái [huyệt Thiếu Thương (P.11) ] (LKhu 23, 10). (Thiên ‘Khẩu Vấn’ ghi: “Chứng tai ù, bổ huyệt Khách Chủ Nhân + huyệt nằm ở đầu ngón tay cái giáp thịt gần móng tay [huyệt Thiếu Thương (P.11) ] ” (LKhu 28, 46).
(“Thiên ‘Mậu Thích Luận’ ghi: “Tà khách ở lạc của thủ Dương minh làm cho người ta bị khí đầy tức ở ngực, suyễn, thở gấp, hông sườn tức, giữa ngực nóng, châm ở gốc móng ngón tay trỏ (Thương Dương) và ngón cái (Thiếu Thương), cách khoảng 1 lá hẹ. Đau bên phải châm bên trái, đau bên trái châm bên phải. Trong khoảng thời gian ăn xong bữa thì khỏi bệnh” (TVấn 63, 12).
Xem thêm: