Thầy thuốc mách bạn cách sắc thuốc Bắc hiệu quả

Hiệu quả của thuốc Đông y không chỉ liên quan đến dạng bào chế mà còn liên quan mật thiết đến quá trình sử dụng. Vì thuốc sắc là hình thức được sử dụng phổ biến nhất trong các ứng dụng lâm sàng của Đông y hiện này, và hầu hết thuốc đều tự do người bệnh sắc lấy. Để đảm bảo việc dùng thuốc trên lâm sàng có được hiệu quả chữa bệnh như mong đợi, bác sĩ cần giải thích rõ phương pháp sắc thuốc chính xác cho người bệnh.

Mục Lục

1. Dụng cụ sắc

Tốt nhất nên dùng nồi đất, vì tính chất hóa học ổn định, không dễ phản ứng hóa học với dược chất, dẫn nhiệt đồng đều và hiệu suất nhiệt tốt. Thứ hai, có thể sử dụng đồ dùng tráng men trắng hoặc nồi inox. Không nên dùng sắt, đồng, nhôm và các đồ dùng bằng kim loại khác để sắc thuốc vì các nguyên tố kim loại dễ xảy ra phản ứng hóa học với các thành phần thuốc Đông y trong nước thuốc, có thể làm giảm tác dụng, thậm chí gây tác dụng phụ độc hại.

2. Nước sắc thuốc

Nước sắc phải không mùi, sạch, trong, ít chất khoáng và tạp chất. Nói chung, nước uống trong sinh hoạt của mọi người có thể dùng để sắc thuốc bắc.

Bổ sung bao nhiêu nước: Theo tính toán lý thuyết, lượng nước thêm vào phải là tổng độ hút nước của các vị thuốc sắc, lượng nước bốc hơi trong quá trình sắc và lượng nước thuốc cần thiết sau khi sắc. Mặc dù khó thêm nước một cách chính xác trong thực tế thao tác, nhưng ít nhất lượng nước cần thêm vào cần được xác định theo tỷ trọng kết cấu, hiệu suất hút nước và thời gian sắc của các vị thuốc sắc.

Mức tiêu thụ nước chung là sau khi các vị thuốc sắc được điều chỉnh thích hợp, sao cho mực nước ngập miếng thuốc sắc khoảng 2 cm là thích hợp. Đối với những loại thuốc cứng, nhớt, cần sắc trong thời gian dài, lượng nước có thể nhiều hơn một chút so với các loại thuốc thông thường. Kết cấu lỏng, hoặc hoạt chất dễ bay hơi, thời gian sắc là ngắn, và mực chất lỏng có thể làm ngập thuốc.

3. Ngâm thuốc trước khi sắc

Việc ngâm nước sắc thuốc bắc trước khi sắc không chỉ có tác dụng làm tan hết hoạt chất mà còn rút ngắn thời gian sắc, tránh tiêu hao, phá hủy một số hoạt chất do thời gian sắc quá lâu. Hầu hết các loại thuốc nên ngâm trong nước lạnh, các loại thuốc thông thường có thể ngâm từ 20 đến 30 phút, các loại thuốc chủ yếu là hạt và quả có thể ngâm trong 1 giờ. Vào mùa hè, nhiệt độ cao, thời gian ngâm không nên quá lâu để tránh hư hỏng.

Độ nóng và thời gian sắc: Các bài thuốc Đông y cũng cần chú ý đến độ nóng và thời gian sắc phù hợp. Việc sắc thuốc nói chung cần được tiến hành trước rồi mới đun nhỏ lửa, tức là dùng lửa lớn trước khi đun và dùng lửa nhỏ để duy trì trạng thái sôi nhẹ sau khi đun, tránh cho nước thuốc bị trào hoặc cạn quá nhanh. Thuốc chống viên và các loại thuốc thơm khác thường được đun sôi nhanh với lửa mạnh, và có thể duy trì ở lửa chậm trong khoảng 10 đến 15 phút. Khoáng chất, sừng xương, động vật có vỏ, giáp xác và thuốc bổ mà thành phần hoạt tính của chúng không dễ bị phân hủy nên được sắc trên lửa chậm trong thời gian dài để các hoạt chất hòa tan hoàn toàn.

4. Ép bã lấy nước

Sau khi sắc bớt phần bã thì đem ép lấy nước cốt. Vì thuốc chung sẽ hấp thụ một chất lỏng nhất định sau khi sắc với nước. Thứ hai, các hoạt chất đã được hòa tan trong dung dịch thuốc có thể bị bã thuốc hấp phụ trở lại. Nếu bỏ bã mà không vắt lấy nước cốt sẽ làm hao hụt hoạt chất. Đặc biệt đối với một số loại thuốc hoạt chất dễ bị mất hoặc bị phá hủy trong trường hợp nhiệt độ cao, không nên xào trong thời gian dài hoặc hai lần.

5. Số lần sắc thuốc là bao nhiêu

Nói chung, một liều thuốc có thể được sắc ba lần, và nên sắc ít nhất hai lần. Vì hoạt chất của thuốc trước tiên sẽ hòa tan trong nước đi vào mô dược liệu, sau đó sẽ khuếch tán ra nước bên ngoài dược liệu. Khi nồng độ dung dịch bên trong và bên ngoài của dược liệu đạt đến mức cân bằng, do áp suất thẩm thấu cân bằng nên hoạt chất sẽ không còn bị phân giải nữa.

Lúc này, chỉ sau khi nước thuốc được lọc ra và đun sôi lại với nước, các hoạt chất mới có thể tiếp tục hòa tan. Để tận dụng dược liệu và tránh lãng phí, tốt nhất nên sắc một liều thuốc làm hai, ba lần.

6. Phương pháp sắc thuốc

Các loại thuốc nói chung có thể được sắc cùng một lúc, nhưng một số loại thuốc yêu cầu thời gian sắc khác nhau do tính chất, đặc tính và công dụng lâm sàng khác nhau. Một số cũng cần được điều trị đặc biệt, thậm chí cùng một loại thuốc cũng có công năng và ứng dụng lâm sàng khác nhau do thời gian sắc khác nhau. Vì vậy, việc sắc thuốc cũng cần chú ý đến phương pháp sắc thuốc.

1. Sắc trước: Thuốc khoáng và vỏ như từ thạch không dễ sắc, nên sắc khoảng 30 phút rồi mới cho các vị thuốc khác vào. Xuyên ô, Phụ tử cũng nên sắc trước, vì thời gian sắc kéo dài có thể làm giảm độc tính của chúng. Cho dù Xuyên ô và phụ tử đã chế rồi cũng nên được sắc trước ít nhất trong nửa giờ trước khi cho các vị thuốc khác vào cùng để đảm bảo an toàn cho thuốc.

2. Sắc sau: chẳng hạn như Bạc Hà, Bạch Đậu Khấu, Đại Hoàng, Phan Tả Diệp và các loại thuốc khác không nên sắc lâu vì hoạt chất của chúng dễ bị phân tán hoặc bị phá hủy khi sắc. Nên sắc vị khác xong mới cho vào trong vài phút. Các loại thuốc như đại hoàng và phan tả diệp thậm chí có thể được uống trực tiếp trong nước đun sôi.

3. Thuốc phải bọc lại: Ví dụ, Bồ Hoàng, Hải Kim Sa và các dược liệu khác quá nhẹ, và chúng dễ nổi trên bề mặt của chất lỏng trong quá trình sắc, hoặc trở thành bột nhão, không thuận tiện cho việc sắc và uống; Các loại dược liệu như Xa Tiền Tử, Đình Lịch Tử ,chứa nhiều tinh bột và chất nhầy có xu hướng dính vào thành nồi, sền sệt và cháy khi cô đặc; Tân Di, và Toàn Phúc Hoa có nhiều lông và gây khó chịu cho cổ họng, vì vậy các loại thuốc này nên dùng vải để bọc lại trước khi sắc.

4. Sắc riêng: Các vị thuốc quý như Nhân Sâm cần được sắc riêng, tránh trường hợp nước sắc của dược chất bị bã thuốc khác ngấm vào gây lãng phí.

5. Đun chảy: các loại keo như A Giao rất dễ bám vào bã thuốc khác và dưới đáy nồi gây lãng phí dược liệu và dễ cháy. Ngoài ra A giao rất khó nấu chảy. Nên đun chảy riêng rồi trộn với nước thuốc khác.

6. Hòa nước uống: các loại thuốc hòa tan trong nước, chẳng hạn như Mang Tiêu, và các dược liệu nhựa cây như Trúc Lịch. Nên được hòa với các loại thuốc sắc khác hoặc nước đun sôi để dùng.

Secretchina

Xem thêm:

Thầy thuốc mách bạn cách sắc thuốc Bắc hiệu quả