Bài thuốc Ma hoàng phụ tử tế tân thang

Bài thuốc ma hoàng phụ tử tế tân thang –  Xuất xứ: thương hàn luận – Bài thuốc được dùng trong các trường hợp viêm Phế quản mạn tính, hen Phế quản thể hàn thường kết hợp với bài ‘Nhị trần thang’ dể vừa ôn kinh tán hàn, vừa hoá đờm, định suyễn.

1. Thành phần bài thuốc – Tác dụng chủ trị

Dùng 1 đấu nước, sắc Ma hoàng trước giảm  2 thăng, vớt bọt. Các vị còn lại cho vào sắc tiếp còn 3 thăng, bỏ bã uống âm ngày 3 lần

Tác dụng: Trợ dương, giải biểu. 

Chủ trị: Dùng cho những bệnh nhân vốn cơ thể dương hư mắc bệnh ngoại cảm phong hàn.

2. Phân tích bài thuốc – Ứng dụng lâm sàng

Phân tích bài thuốc: 

Ma hoàng có tác dụng tán hàn, giải biểu là chủ dược; Phụ tử ôn kinh trợ dương, phù chính, khu tà; Tế tân vừa giúp Ma hoàng giải biểu, vừa giúp Phụ tử ôn kinh, tán hàn.

Ứng dụng lâm sàng

Bài thuốc được dùng trong các trường hợp viêm Phế quản mạn tính, hen Phế quản thể hàn thường kết hợp với bài ‘Nhị trần thang’ dể vừa ôn kinh tán hàn, vừa hoá đờm, định suyễn.

Gần đây trên lâm sàng dùng phương này điều trị hội chứng nút xoang nhĩ thể dương hư và liệt thần kinh vật có kết quả nhất định. Phương còn dùng trong phong hàn phạm phế, phế khỉ thất tuyển thể thận dương hư) gây ra khan tiếng mất tiếng cũng tốt.

3. Trích dẫn y văn

+ Bệnh ở thiếu âm khi mới phát lại phát nhiệt, mạch trầm. Ma hoàng phụ tử tế tân thang chủ về bệnh ấy, (Thương Hàn Luận)

+ Trong bài ‘Ma hoàng phụ tử tế tân thang’, Phụ tử ôn kinh trợ dương; Ma hoàng phát hãn giải biểu, tán hàn tà; Tế tân thông đạt biểu lý, trong tán hàn tà Thiếu âm, ngoài giải biểu tà Thái dương. Ba vị phối hợp, dùng thuốc ôn kinh hỗ trợ dương phát hãn nhẹ, tán hàn tà, đuổi phong hàn theo biểu ra ngoài. Nếu chỉ dùng Ma hoàng, Tế tân không dùng Phụ tử trợ dương thì dương khí theo mồ hôi ra ngoài dẫn đến vong dương. Phụ tử phối hợp Ma hoàng thì phát hãn kiêm bổ dương đuổi tà mà không tồn thương dương khí (Trung y vấn đối).

+ Thiếu âm bệnh tuyệt đối không có phép phát hiện và phát hạn sẽ gây vong dương. Duy nhất chỉ ở chứng này do bên ngoài phát nhiệt (sốt) không mồ hôi, bên trong lại không có thổ lợi, táo phiền ẩu kháy vẫn có thể dùng ôn kinh tán hàn, kiếm chút mồ hôi là được. (Trương Lộ Ngọc)

+ Sốt của thiếu âm có từ dương kinh truyền nhập, cũng có tự cảm thụ hàn là lâu ngày biến thành nhiệt. Nói 2-3 ngày trở lên tức là từ 2-3 ngày đến 4-5 ngày hoặc 6-9 ngày lúc này hàn cực đã biến thành nhiệt rồi. Tâm trung phiền bất đắc ngọa là do nhiệt khí nội động, vào hết huyết phần rồi ( Vưu Tại Kinh)

4. Bài ca Ma hoàng phụ tử tế tân thang

Nguồn: L/y Hoàng Duy Tân

Xem thêm:

• Bài thuốc Ma hạnh thạch cam thang
• Bài thuốc Sài cát giải cơ thang
• Bài thuốc Nhân sâm bại độc tán – Bại độc tán